De ziekenfondskaart



Iedereen in Rwanda moet eraan geloven: de nieuwe ziekenfondskaart. Van klein tot groot, van pas geboren tot dement bejaard: allemaal een kaart van het ziekenfonds.

Wij ook, hoewel we in Nederland verzekerd zijn via de werkgever van Jacqueline, maakt dat niet uit. Formeel heet het dat geen enkele dokter, verpleegster of andere gezondheidswerker dan wel instelling je wil en ook kan helpen, als je niet met zo’n klein geel kaartje zwaait – het verzekeringsbewijs. Maar het bewijs van inschrijving wordt ook voor andere doeleinden gebruikt. Je komt geen overheidsgebouw binnen, als je je niet aan de balie meldt met je ziekenfondspremie, als je een kraam wilt op de markt heb je dat inschrijvingskaartje nodig, hetzelfde geldt bij sollicitaties en zelfs heet dat je door de local defenses (de rood geklede burgerwachten) middenop straat wordt aangehouden en gevraagd wordt naar je ziekenfonds.

Miguel danst op de muziek van Youssou N'Dour.

Miguel danst op de muziek van Youssou N'Dour.

Interessant zo’n massaal opgelegde en ingevoerd systeem. Om de kosten hoeft niemand het te laten: de ziekenfondspremie is plotseling gedaald van 8 euro per persoon per jaar naar 1,20 euro.

De vraag is meer: waarom. Want tegelijkertijd voert de Rwandese overheid een ultramoderne identiteitskaart in met biometrische gegevens, geheel gedigitaliseerd, kortom daar kan zelfs het geautomatiseerde Nederland nog van leren. Het gele ziekenfondskartonnetje van 3 bij 7 centimeter steekt daar wat mager bij af. Bovendien, dat papiertje is na een week natuurlijk geheel bezoedeld als iedereen dat permanent in zijn/haar broekzak bij zich moet dragen.

Enfin, ik had zojuist uitgelegd dat waarom niet bestaat in dit land. Het beste wat je dan kan overkomen is als dat er geen antwoord komt. Het meest komt helaas voor dat er wel een antwoord wordt gegeven, waar je niets aan hebt.

Gisteravond discussie aan tafel over de arrestatie van vier militairen. Ze zijn opgepakt vanwege de moord op de aartsbisschop en drie andere hoge geestelijken in 1994. Die moord heeft altijd tot veel afschuw geleid omdat ze werd gepleegd door de RPF die toch bezig was dit land te bevrijden en te ontdoen van moordenaars. Ter verklaring gold dat de aartsbisschop een trouwe vriend was Habyarimana. Dat was deze inderdaad, maar dat is nog geen reden om hen een kogel door z’n kop te schieten.

De arrestatie – veertien jaar na dato! – vond plaats na zware druk van het Internationale Tribunaal van Rwanda. Dat Tribunaal vervolgt alle misdaden net voor, ten tijde van en net na de genocide. Maar is er nog steeds niet in geslaagd om de misdaden van de RPF te onderzoeken. De arrestatie van de vier militairen (drie kapiteins en een generaal) gold als een compromis: eind van dit jaar sluit het Tribunaal en er moet voor de annalen in de geschiedschrijving toch een beeld blijven hangen alsof er ook RPF’ers zijn vervolgd.

De militairen hebben bekend, behalve de generaal. Hij verklaarde tegenover de Rwandese justitie dat zijn ondergeschikten op eigen houtje hebben geopereerd. Hij kon toch niet weten wat er overal onder zijn commando gebeurde? Welk een gotspe: in normale militaire verhoudingen is het al absurd als militairen eigen initiatief ontlplooien en vrolijk aan het moorden slaan, terwijl hun superieur van niets weet. Maar in de Rwandese context waar discipline verheven is tot cultuur en er altijd van hoog naar laag wordt gedicteerd is het niet alleen absurd maar ook nog eens onzin.

De generaal wist het dus wel. Hij verzet zich omdat hij zich geslachtofferd voelt door de opperbevelhebber die in dit land ook de leiding heeft. En dat veertien jaar na dato. Misschien juist veertien jaar na dato. Rekeningen worden soms wat laat vereffend…




Comments

No comments posted

Your comment


ANTI-SPAM:






Overview