Een geschiedenisles



De binnenkant van Rwanda

De binnenkant van Rwanda

Kigali kent een boekhandel waar ook echt boeken zijn te kopen. Ze is in het bezit van een Nederlander die ermee begon toen niemand in Rwanda zulke ideeën had , laat staan ze wilde realiseren. Het was een dappere stap om de onderneming te beginnen. Ten eerste omdat het leesgehalte in Rwanda niet boven het mondiaal gemiddelde uitkomt. Ten tweede omdat het maar de vraag is of je zomaar alles kunt verkopen in een land waar de vrijheid van drukpers niet boven het mondiaal gaccepteerde niveau uitkomt.

Gisteren publiceerde de Rwandese regering een lijvig rapport waaruit zou moeten blijken hoe, wanneer en waarom Frankrijk direct betrokken was bij de voorbereidingen en de aftermath van de genocide. Het boekwerk van 500 pagina’s staat bol van de beschuldigingen, weinig nieuws maar soms wel en dan is het opmerkelijk welke feiten opnieuw belicht worden en wel zodanig dat er van de werkelijkheid achter die feiten weinig meer overblijft.

Het rapport is een reactie op de inmiddels meer dan beruchte aanklacht van de Franse ondezoeksrechter Bruguière uit november 2006. Daarin schreef deze magistraat ook al vele honderden pagina’s vol met aanklachten over de betrokkenheid van de huidige regering onder leiding van de huidige Eerste Man bij de voorbereidingen en aftermath van de genocide – in het bijzonder de aanslag op het vliegtuig waarbij de vorige Eerste Man om het leven kwam.

Het onderzoeksrapport van Bruguière betekende in 2006 het einde van de diplomatieke betrekkingen tussen Frankrijk en Rwanda.

Het rapport van de Rwandese commissie onder leiding van de vorige Rwandese minister van Justitie dat nu op tafel ligt zal de verhoudingen in ieder geval niet verbeteren.

Dit jaar publiceerde een Spaanse onderzoeksrechter ook al een niet zo vriendelijk verbaal voor het regime van de huidige Eerste Man. In wezen was de boodschap hetzelfde als dat van zijn Franse collega: de regering van Rwanda was in haar vorige gedaante van rebellenleger betrokken bij misdaden tegen de menselijkheid en vergelijkbare ernstige taal.

Daarop besloot het Rwandese parlement enkele tegenmaatregelen. Er moet een onderzoek komen naar de betrokkenheid van alle buitenlanders bij de genocide van 1994. De huidige president geniet niet alleen tijdens de uitoefening van zijn ambt immuniteit maar ook nog daarna. En diezelfde president kreeg alle Afrikaanse landen achter zich dat zijn medewerkers op Afrikaanse bodem nergens het risico lopen vervolgd te worden, zoals de Spaanse rechter heeft bevolen.

De genocide in Rwanda is niet alleen het meest afschuwelijke en weerzinwekkende dat het land, Afrika als geheel en de internationale gemeenschap is overkomen aan het eind van een eeuw, waarin al zoveel gruwelijkheden waren gebeurd die we vervolgens hadden beloofd nooit meer te zullen laten gebeuren.

Het is ook een geschiedenis die tot in detail is beschreven door mensen die daar heel veel verstand van hebben en die daar gedegen onderzoek naar hebben gedaan. Het verschil tussen die wetenschappelijke (en soms journalistieke) onderzoeken met de recente politieke rapporten is dat de eerste geen politieke agenda bevatten en verricht zijn door mensen die er geen persoonlijk of ander belang bij hebben (gehad).

Geschiedenis laat zich niet beschrijven door diegenen die de geschiedenis maken. En zeker niet beoordelen. Waar dat toe leidt merkte ik onlangs in de bewuste boekhandel in de hoofdstad. Boeken van de meest kritische wetenschapper ten aanzien van Rwanda zijn daar niet te verkrijgen. Terwijl hij niet alleen het meest kritisch is, maar ook het meest terzake kundig- misschien dat hij daarom ook zo kritisch is. Anyhow, het gegeven dat juist zijn boeken niet in de handel zijn in Rwanda, geeft aan hoe belangrijk het is om wetenschap en politiek van elkaar te scheiden. En commercie hoort daar evenmin bij. Of is het de c van censuur?




Comments

No comments posted

Your comment


ANTI-SPAM:






Overview