“This a milestone’(Dit is een mijlpaal). Dat zei demissionair premier Marc Rutte op 16 juli bij de ondertekening van bekend is geworden als de ‘Tunesie-deal’. Wat weinigen weten, is dat onze Marc iets geheel anders bedoelde dan dat de deal het einde zou markeren van migratie vanuit Tunesie naar Europa. Marc wist wat we sindsdien hebben gezien: juist een enorme toename van mensen die het racistische regime van de Tunesische president Saied ontvluchten. Marc wist dat en zijn woorden ‘dit is een mijlpaal’ verwijzen daar al naar: er zouden records worden gebroken in de migratie.
Wij zijn wel gewend aan het eigen taalgebruik van onze bijna-af premier, dat vaak soms haaks staat op de werkelijkheid (by the way: gaat hij wel écht aftreden…?).
Maar zijn reisgenoten, de EU baas Ursula von der Leyden Giorgi Meloni, kleindochter van Mussolini eparlementariërs aan den lijve wat miljoenen migranten dagelijks ondervinden: verboden toegang.n zelf ook neofasciste, thans premier te Italië, verkeerden in de veronderstelling dat er echt een dam zou worden opgeworpen (milestone) tegen migranten. Ze hadden Marc misverstaan. Daarom reizen Ursula en Giorgi (mooie naam voor een schlagerduo voor feesten en partijen) deze zondag naar Lampedusa, het Italiaanse eiland dat letterlijk wordt overstroomd door migranten. Sinds de deal. Door de deal, fluistert Marc.
Meloni heeft al aangekondigd dat ze van Urusula een bootblokkade eist op de Middellandse Zee. Eerder verordonneerde ze huizenhoge golven, maar die hebben niet geholpen.
Ook de Tunesische president Saied deed een duit in het zakje. Hij ontzegde de toegang tot zijn land van een delegatie van het Europees Parlement. Een affront, zo zeiden de parlementariërs. Maar Saeid deed gewoon wat volgens hem in de deal was afgesproken: geen migranten toelaten. Zo ervoeren de parlementsleden nu eens zelf wat migranten elke dag meemaken: verboden toegang.
Politici hebben het migratieprobleem zelf gecreëerd, als een doos van Pandorra. Met name rechts – maar vlak links niet uit dat op migratiegebied graag collaboreert met rechts. Tussen 2010 en nu wordt de portefeuille vreemdelingenzaken in opeenvolgende Nederlandse kabinetten onafgebroken vervuld door VVD’ers (Teeven, Harbers, Knol, Van der Burg) die allen beloven dat ze de migratie zullen verminderen. En het resultaat is omgekeerd evenredig. Dat is niet de schuld van hun beleid, zeggen ze, dat ligt aan de migranten. Alsof de dijkgraaf het water de schuld geeft van de overstromingen, en Shell de zon de hitte verwijt van de klimaatverwarming.…
Wat hier natuurlijk speelt is de onmacht van politici om een probleem op te lossen wat in werkelijkheid niet bestaat, althans niet in de vorm zoals het wordt geframed door diezelfde politici. Er is geen migratieprobleem, als er een migratiebeleid was. Er zouden geen doden vallen, als er veilige routes waren en een rechtvaardig, niet discriminatoir visumbeleid. Er zou iets aan de nood aan arbeidskrachten in Europa kunnen worden gedaan.
Hoe veel nood daaraan is liet dezelfde Meloni zien, die migranten de toegang weigert en op zee de dood injaagt, maar tegelijkertijd wat minder geprofileerd dit jaar 400.000 visa (sic!) aan migranten gaf om het tekort aan arbeidskrachten op te vullen.
Migratiebeleid vraagt niet om emoties en holle frasen, verpakt in peperdure deals (van uw en mijn belastinggeld). Het vraagt om politici de moed én de kennis hebben om verantwoorde afwegingen te maken, waarin mensenrechten, internationale solidariteit, een krimpende arbeidsmarkt, klimaatverandering en internationaal armoedebeleid de steunpilaren. Moeilijk? Zeker. Politiek is niet voor makkelijke schreeuwers. Maar onmogelijk is het niet. Voorbeelden genoeg hoe het wel kan.