Einde verhaal

Over enkele dagen, om precies te zijn op 31 juli aanstaande, komt er een eind aan de gacaca processen. Dat wil zeggen dat er dan geen nieuwe zaken meer in behandeling worden genomen, maar ook dat bestaande zaken blijven liggen. Wat dat laatste betekent, leg ik zo uit.

Wild in het wild.

Het einde van de gacaca is natuurlijk allereerst vreselijk voor de wetenschap. Al die professoren, studenten, stagiaires en ander wetenschappelijk volk die de afgelopen zes jaren Rwanda hebben afgestruid om sociologisch, antropologisch, economisch, juridisch en ander onderzoek te doen naar deze traditionele vorm van rechtspraak… helaas, het is over en uit.

U, beste wetenschapper, moet een ander opmerkelijke object uitzoeken voor dissertatie, boek, master, stageverslag, waarmee u leuke sier kunt maken in het Westen. Dat Rwanda een eldorado blijkt voor wetenschappers en aankomend talent blijkt wel uit die vliegtuigladingen vol speurneuzen die hier zijn afgeleverd en de navenante stapels documenten die het heeft opgeleverd.

De meeste wetenschappers kwamen Kigali niet uit – ik ken een meisje dat als masteronderwerp ‘mensenrechten’ had in een land waar mensen en rechten niet een begrip vormen. Zij deed dat onderzoek vanuit de Nederlandse ambassade en zag behalve dat gebouw alleen Novotel, 500 meter er vandaan. Later hoorde ik dat ze een scriptieprijs had gewonnen, wat evenveel over de kwaliteit van haar begeleiders als over de Nederlandse wetenschap als geheel zegt.

En zij die wel de hoofdstad meden, maakten een gacaca proces mee, waar ze geen hout van begrepen, omdat het nu eenmaal in het kinyarwanda is en de meegeleverde tolk het precies zo vertaalt als het hem uitkomt. De enkele wetenschapper die meende dat nu juist zijn/haar tolk wel te vertrouwen was, moeten we teleurstellen: juist die niet.

Een wetenschapper die voorheen enkele jaren in Rwanda voor Human Rights Watch had gewerkt en alle trucs dus wel door zou moeten hebben, kwam er na weken achter dat zijn tolk hem bespioneerde. Hij ook al, oggerm.

Maar goed, laten we de ironie even voor wat het is, degenen die er echt onder lijden zijn natuurlijk de mensen die in het gevang zijn gekomen. Eén miljoen mensen zijn berecht in het gacaca gedoe. En daar zijn er heel veel bij voor wie dat terecht is.

En er zijn er ook heel veel bij voor wie dat niet terecht is. Die door buren en ander volk werden aangewezen als genocidairs, alleen omdat er nog een geschil te beslechten viel, of omdat jaloezie zo mooi kon worden verrekend. Denk niet dat het niet waar is, het is wel waar. Ik ken mensen die vastzitten, zonder dat ze ook maar iets misdaan hebben, maar in de ogen van hun buren teveel geld, koeien, aanzien of andere leuke dingen hadden. Een land dat zwaar getraumatiseerd is, laat zich makkelijk leiden, verleiden en misleiden.

Ernstiger is dat alle processen die nog niet eens begonnen zijn, of nog niet klaar, op 31 juli stoppen. Dus de verdachten mogen dan naar huis? Helaas niet nee. Integendeel, iedereen die op 31 juli nog niet veroordeeld is, mag automatisch levenslang blijven zitten in de gevangenis.

Mag automatisch levenslang blijven zitten in de gevangenis.

Genocidairs die hebben toegegeven mensen hebben vermoord, kunnen na een jaar of tien de vrijheid tegemoet, wat dat woord ook moge betekenen hier. Maar iemand die toevallig voor de deadline van 31 juli is opgepakt omdat buurman dat nodig vond, die blijft dus automatisch levenslang zitten in de gevangenis.

Het aantal gacaca processen heeft de laatste maanden dan ook een hoge vlucht genomen.

En voort gaat de kar op de weg van…. tja, van wat eigenlijk.

Misschien is dat nog een leuke case voor een aankomend studentje, die de gacaca net is misgelopen, maar toch een onderzoekje wil doen, in dit mooie land, met zijn aangename klimaat en waar het zo veilig is en zo meer. Bijgaande foto uit het safaripark kan dan live worden bekeken.

PS. in de vorige blog zit een rekenfout, zo maakte iemand mij erop attent. In 2020 heeft elke Rwandees niet 1,3 vierkante meter maar bruto 1300 vierkante meter ruimte. Dat lijkt veel, maar is het niet. Trek er allereerst 25 procent af aan natuurparken, dan resteert zo’n 990 vierkante meter, oftewel 10×99 meter. Om van te leven, op te leven, van te eten, om op te eten…

Comments

Your comment